Η οξεία σκωληκοειδίτις αποτελεί ίσως την πιο γνωστή, δυνητικά επικίνδυνη, κατάσταση έκτακτης ιατρικής ανάγκης, που συνοδεύεται από έντονο πόνο και χρήζει άμεσης χειρουργικής επέμβασης για να μην αποβεί μοιραία για τη ζωή του ατόμου.
Τι είναι
Η σκωληκοειδής απόφυση, το όργανο που εκφύεται από το τυφλό, το πρώτο δηλαδή τμήμα του παχέος εντέρου στην κάτω δεξιά μεριά της περιτοναϊκής κοιλότητας, παρουσιάζει διαφορετική θέση από άτομο σε άτομο, εξαιτίας των ανατομικών διακυμάνσεων και καταστάσεων που μετατοπίζουν ενδοκοιλιακά όργανα, όπως για παράδειγμα η εγκυμοσύνη.
Η σκωληκοειδής απόφυση συμμετέχει στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού, ωστόσο η αφαίρεσή της σε περίπτωση φλεγμονής δεν παρουσιάζει καμία παρενέργεια για τη μετέπειτα ζωή του ατόμου. Η φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης συνδυάζεται συνήθως με μόλυνση, υπεραιμία με τοπικό οίδημα και διάταση των αιμοφόρων αγγείων. Η φλεγμονή αυτή αποκαλείται οξεία σκωληκοειδίτιδα και εάν δεν αντιμετωπισθεί χειρουργικά μπορεί να προκαλέσει διαπύηση και διάτρηση του οργάνου με αποτέλεσμα περιτονίτιδα.
Τι την προκαλεί
Ως βασική αιτία πρόκλησης της οξείας σκωληκοειδίτιδας αναφέρεται η απόφραξη του αυλού της σκωληκοειδούς απόφυσης από συμπαγή στοιχεία που προέρχονται από τον αυλό του εντέρου, κάτι που μπορεί να διαταράξει τις εκκρίσεις της και να οδηγήσει σε φλεγμονώδη αντίδραση και σε μικροβιακή μόλυνση. Ωστόσο, δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο, εάν η κατάσταση αυτή αποτελεί αιτία ή αποτέλεσμα της φλεγμονής.
Σε κάθε περίπτωση, η φλεγμονή αυτή μέσα στην περιτοναϊκή κοιλότητα, μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά απειλητική για τη ζωή του ατόμου, διότι σε περίπτωση που εξελιχθεί (διαπύηση και διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης), μπορεί να ελευθερώσει στην περιτοναϊκή κοιλότητα το περιεχόμενο του εντέρου, οδηγώντας σε γενικευμένη περιτονίτιδα, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση των βασικών συστημάτων και λειτουργιών του οργανισμού.
Συμπτώματα
Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της σκωληκοειδίτιδας είναι ο κοιλιακός πόνος και η τάση για εμετό, ενώ αναφέρονται ακόμη η ανορεξία, το αίσθημα κόπωσης, η δεκατική πυρετική κίνηση και η ναυτία. Συνήθως, με την πάροδο του χρόνου, από λίγες ώρες ή και μέρες, τα συμπτώματα γίνονται ολοένα και πιο έντονα με κυρίαρχο τον έντονο κοιλιακό πόνο που μετατοπίζεται σε διάφορα σημεία της κοιλιακής χώρας και συνοδεύεται από ρίγος και πυρετό.
Διάγνωση
Η διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας γίνεται από γενικό χειρουργό με τη λήψη του ιστορικού, την προσεκτική κλινική εξέταση καθώς και την αξιολόγηση των εργαστηριακών ευρημάτων και των απεικονιστικών εξετάσεων. Σε περιπτώσεις με ασαφή κλινική εικόνα μπορεί να χρειαστεί συνεκτίμηση της κατάστασης και από γιατρό άλλης ειδικότητας, όπως για παράδειγμα από γυναικολόγο για τις γυναίκες και ουρολόγο για τους άντρες. Η διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι πολύ μεγάλης σημασίας για τη χάραξη της ενδεδειγμένης θεραπείας και την αποφυγή μη απαραίτητου χειρουργείου. Ο γενικός χειρουργός είναι αυτός που θα αποφασίσει πότε το χειρουργείο πρέπει να προγραμματιστεί αμέσως (έκτακτο χειρουργείο) και πότε να περιμένει και να παρακολουθήσει τον ασθενή χορηγώντας του συντηρητική αγωγή.
Θεραπεία
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα συνήθως αντιμετωπίζεται χειρουργικά. Οι δύο επιλογές που έχει ο χειρουργός είναι η ανοικτή σκωληκοειδεκτομή και η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή.