Η ραγάδα δακτυλίου ή ραγάδα πρωκτού είναι ουσιαστικά μία ρωγμή (σκίσιμο) στο εσωτερικό του πρωκτικού σωλήνα και εμφανίζεται συνήθως κάτω από την οδοντωτή γραμμή του πρωκτού. Συνοδεύεται από οξύ πόνο κατά την αφόδευση, κάψιμο και τυπική αιμορραγία αμέσως μετά την κένωση. Ο πόνος είναι χαρακτηριστικός και διαρκεί για σημαντικό χρονικό διάστημα. Ο τραυματισμός μπορεί να οφείλεται σε πρωκτική σεξουαλική επαφή, σε κνησμό του πρωκτού ή σε χειρουργική ουλή μετά από επέμβαση.
Αιτία
Η πιο συνηθισμένη αιτία πρόκλησής της είναι η χρόνια δυσκοιλιότητα ή η διάρροια, που μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς στο βλεννογόνο του πρωκτού. Σε πολλούς ασθενείς η ραγάδα επουλώνεται με την άρση της αιτίας, που την προκάλεσε. Πλην όμως στις χρόνιες καταστάσεις, η ραγάδα δεν επουλώνεται και δημιουργείται μία πληγή, που συνεχώς σκίζεται κατά την αφόδευση, αναπτύσσοντας ένα θήλωμα στο κατώτερο όριο του πρωκτού αμέσως μετά τη ραγάδα.
Διάγνωση
Η διάγνωση της πρωκτικής ραγάδας είναι σχετικά εύκολη, καθόσον με ήπια δακτυλική εξέταση είναι ορατή η σχισμή στον πρωκτό. Πολλοί ασθενείς προσέρχονται στον ιατρό θεωρώντας, ότι πάσχουν από άλλη πάθηση της περιοχής και δη από αιμορροϊδες.
Θεραπεία
Οι ραγάδες αντιμετωπίζονται συντηρητικά ή χειρουργικά. Η συντηρητική θεραπεία συνίσταται στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας με σωστή και ισορροπημένη διατροφή με φυτικές ίνες, ώστε να επιτευχθούν τακτικές και κανονικές κενώσεις, που δεν θα τραυματίζουν την περιοχή κατά τη διέλευση τους από τον πρωκτικό σωλήνα, με υπακτικά σκευάσματα, αλοιφές, που περιέχουν νιτρώδεις ουσίες, κορτιζόνη και τοπικά αναισθητικά. Η αποτελεσματικότητα αυτών είναι συνήθως περιορισμένη.
Επίσης η τοπική έγχυση μυοχαλαρωτικών φαρμάκων (botox) χαλαρώνει το σφιγκτήρα και μειώνει την πίεση στο σύνολο του πρωκτικού σφιγκτήρα, με αποτέλεσμα την επούλωση της ραγάδας δακτυλίου. Η μέθοδος αυτή παρότι θεραπεύει σημαντικό ποσοστό των ασθενών εμφανίζει παρενέργειες όπως ακράτεια αερίων και κοπράνων για χρονικό διάστημα μέχρι τρείς μήνες.
Η χειρουργική αντιμετώπιση των ραγάδων είναι αναίμακτη, αποτελεσματική και διαρκεί 30 λεπτά περίπου. Η επέμβαση διενεργείται συνήθως με γενική ή με επισκληρίδειο αναισθησία. Για την οριστική λύση του προβλήματος των ραγάδων εφαρμόζονται δύο μέθοδοι: α) η μερική πλάγια σφιγκτηροτομή, που απαλλάσσει τον ασθενή από το χρόνιο σπασμό του σφιγκτήρα και εξασφαλίζει την ταχεία επούλωση της ραγάδας, η δε επέμβαση αυτή πρέπει να εκτελείται από έμπειρο χειρουργό για την αποφυγή δημιουργίας χρόνιας ακράτειας μετά την επέμβαση και β) η τεχνική Laser, που είναι ελάχιστα επεμβατική, προκαλεί νεαροποίηση της ραγάδας λύοντας έτσι τον σπασμό του έσω σφιγκτήρα.
Οι παραπάνω επεμβάσεις υπόσχονται ταχεία ανάρρωση, ως εκ τούτου ο οσθενής επιστρέφει την ίδια ημέρα μετά την επέμβαση στο σπίτι του.